تئوری اثباتی حسابداری توسط واتس و زیمرمی معرفی و رواج یافته است . واتس و زیمرمن در توضیح چگونگی انتخاب واژه اثباتی در تئوری خود عنوان میکنند که:
ما اصطلاح اثباتی را از اقتصاد به عاریه گرفتهایم، این اصطلاح در اقتصاد برای تمیز تحقیقاتی که به منظور توضیح و پیشبینی پدیدهها و تحقیقاتی که هدف آنها تدوین حکم و دستور است، به کار میرود. با توجه به تعریفی که از واژه اثباتی در اقتصاد وجود دارد، به نظر ما نیز این اصطلاح میتواند برای تمیز تحقیقات حسابداری که به منظور توضیح پدیدهها از تحقیقات حسابداری آنلاین که به منظور اتخاذ و صدور حکم و دستور انجام میشود، سودمند باشد. عبارت اثباتی یک نشان و علامت را در حسابداری به وجود آورده است، نظیر نشانههایی که تداعی کننده موضوع خاصی است.
تعریف واتس و زیمرمن از تئوری اثباتی حسابداری:
واتس و زیمرمن میگویند که تئوری اثباتی حسابداری به شرح و رویه حسابداری میپردازد. این تئوری برای توضیح و پیشبینی رفتار شرکتهایی که میخواهند از یک رویه خاص استفاده کنند و همچنین شرکتهایی که نمیخواهند رویهای مشخص استفاده کنند، به کار میرود . این تئوری درباره این که شرکتها از چه رویههایی باید استفاده کنند توضیحی نمیدهد.
تئوری اثبات حسابداری به روابط میان اشخاص مختلفی که منافع واحد تجاری را تامین میکنند، توجه دارند و چگونگی کمک حسابداری در انجام این وظیفه را توضیح میدهد. نمونههایی از این روابط عبارتند از روابط بین مالکان (تامین کنندگان سرمایه ) و مدیران (عرضه کنندگان کار مدیریت) یا روابط بین اعتباردهندگان و مدیران شرکت.
روابط مزبور مستلزم تفویض تصمیمگیری از یک طرف (موکل) به طرف دیگر (وکیل یا نماینده) است که از آن به عنوان رابطه کارگذاری یاد شد . تئوری اثباتی حسابداری در این فرض اقتصادی مبتنی است که اعمال اشخاص برای نفع شخصی انجام میشود و اشخاص این اعمال را برای افزایش ثروت خود به طریقی فرصت طلبانه انجام خواهند داد .
برگرفته از کتاب : تئوری حسابداری
تالیف : دکتر هاشم نیکو مرام، دکتر بهمن بنی مهد
انتشارات : آثار نفیس