در حال حاضر در روابط بازرگانی استفاده از دفاتر و مدارک تجاری، مانند چک و سفته، رایج است و در نتیجه تنزیل مدارک تجاری رخ می‌دهد که یقینا در رابطه با تنزیل موضوعات متنوعی شنیده‌اید. اکنون در این جا تلاش می‌کنیم این موضوع را به زبان ساده برای شما توضیح دهیم.
در کشور ما تنزیل چک یا سفته دیدگاه سود را داشته و مطابق دین اسلام حرام است، به همین دلیل فرآیندی قانونی و رسمی برای این امر تعیین نشده است و تنها به شکلی مختصر در منابع حسابداری آنلاین، به صورت خلاصه‌وار به آن پرداخته شده است.
تعریف تنزیل مدارک تجاری:
تنزیل مدارک تجاری یعنی واگذاری آن پیش از سررسید به قیمتی پایین تر از وجه اسمی آن که تنزیل کننده اسناد تجاری می‌بایست بانک باشد و وصول کننده مبلغ این اسناد، دارنده آن‌ها یا شخص ذینفع است.
شخص ذینفع طی وصول مبلغ از بانک، اسناد تجاری را به سود بانک پشت‌نویسی می‌کند. شرکت‌ها نیز در صورتی که به پول نقد احتیاج داشته باشند یا بخواهند میزان نقدینگی حساب خود را افزایش دهند، سفته‌ها و چک‌های زمان‌دار خود را پیش از وصول آن‌ها با مبلغی پایین‌تر می‌فروشند که نوع دیگری از تنزیل چک و سفته است.
مواردی که حائز اهمیت است، چگونگی تعیین وجه تنزیل و نحوه ثبت کردن حسابداری آن است که برای این امر، اطلاعات ذکر شده در زیر ضروری است.
مدت زمان تنزیل:
مدت تنزیل شامل بازه زمانی بین مورخه تنزیل و سررسید آن است. در مشخص کردن مدت زمان تنزیل، روز تنزیل محسوب نمی‌شود اما روز مربوط به سررسید سفته در حساب کردن بازه زمانی در نظر گرفته می‌شود.
به زبان ساده مدت زمان تنزیل به این صورت است که اگر شما سفته یا چکی را در اختیار دارید که سی روز دیگر سررسید آن است و سفته یا چک را تا ده روز پیش خود نگه می‌دارید و بعد از گذشت ده روز احتیاج به پول نقد پیدا می‌کنید، به همین خاطر به بانک می‌روید و سفته یا چک را تنزیل می‌کنید.
مدت زمان تنزیل در این مثال، بیست روز است، زیرا ده روز پیش شما بوده است و حالا که آن را به بانک برده‌اید، بیست روز تا سررسید آن مانده است. نرخ تنزیل براساس توافق بین طرفین مشخص می‌شود. علاوه بر این، در بعضی موارد این مقدار از طرف بانک یا با توجه به میزان تورم اعمال می‌شود.
رابطه خالص ارزش فعلی با نرخ تنزیل:
یکی از مهم‌ترین موضوعات در امکان سنجی طرح‌ها، محاسبه شاخص خالص ارزش فعلی است که برازش نرخ تنزیل تاثیر قابل اهمیتی در این زمینه دارد. برای محاسبه ارزش فعلی طرحی با زمان N سال به نحوه زیر اقدام می‌شود:
لازم به ذکر است که هر چه مقدار این شاخص بیشتر باشد، سودآوری طرح مورد نظر بیشتر است.
در این فرمول، اهمیت نرخ تنزیل به روشنی مشخص گردیده است که تابعی از زمان، مکان و صنعت مورد نظر است و طبق فرمول زیر محاسبه می‌شود:
طبق شرایط کنونی کشور و با در نظر گرفتن نرخ بهره ارزی، نرخ تورم داخلی، نرخ بازدهی بازار و ریسک اعتباری، می‌توان گفت که نرخ تنزیل بین 10 تا 16 درصد برآورد می‌شود.
نکته: هرگونه تغییر سیاسی، اقتصادی و… باعث تغییر در نرخ تنزیل کشور می‌شود.
