هر چند آثار به جای مانده از تخت جمشید و یا دیگر بناهای باستانی در ایران مبین وجود نوعی حسابداری و حتی گزارشگری در این راستاست اما حسابداری نوین در ایران با انتشار کتابی به نام المقصد الاسنی توسط میر اسماعیل قفقازی در سال ۱۲۸۳ هجری شمسی آغاز گردید.
قفقازی در این کتاب هر چند به شیوه و زبانی متفاوت ولی بسیار نزدیک به مفاهیم امروزی حسابداری به تبیین اصول حسابداری دو طرفه می پردازد و موارد کلی در رابطه با نحوه ثبت و نگهداری حساب ها را نشان میدهد.
در سال ۱۲۹۰ شمسی این کتاب بابی شد که مدرسه دارالفنون اقدام به انتشار رساله ای با عنوان آموزش دفتر داری برای دانش پژوهان رشته هایی مانند مالیه دولت کند.
در آن زمان ها تا سال های پایانی دهه ۳۰ شمسی رشته حسابداری و تدریس آن به شکل امروزی وجود نداشت. در اواخر سال های دهه ۳۰ آموزش حسابداری با تأسیس آموزشگاه حسابداری شرکت ملی نفت ایران وارد مرحله جدیدی شد و از اوایل دهه ۴۰ آموزش حسابداری در دانشگاه تهران نیز آغاز شد.
استفاده از حسابداری نوین در ایران:
بانک ها و شرکت های دولتی بزرگ مانند شرکت ملی نفت ایران از نخستین مؤسساتی بودند که حسابداری آنلاین در آنها مورد استفاده قرار گرفت و این مؤسسات نخستین متخصصین حسابداری را پرورش دادند و به تدریج در سایر شرکت ها و مؤسسات و سازمان های دولتی و خصوصی نیز حسابداری نیز حسابداری به شکل امروزی رواج یافت.
امروزه در دانشگاهها و مؤسسات آموزشی متعددی رشته حسابداری در مقاطع کاردانی ، کارشناسی و کارشناسی ارشد دایر است و این آموزش ها در سطح دکترا نیز در چند دانشگاه ارائه می شود .
علاوه بر مؤسساتی که آموزش حسابداری را در مقاطع دانشگاهی بر عهده دارند، مؤسسات آموزشی دیگر و انجمنهای حرفه ای نیز به امر آموزش حسابداری با تأکید بر جنبه های کاربری آن مبادرت می ورزند .
امروزه حرفه حسابداری به عنوان یکی از مشاغل شناخته شده ، مورد استفاده جامعه و همه مؤسسات انتفاعی و غیر انتفاعی است.
نظارت بر فعالیت های مالی موسسات دولتی:
حسابداران با توجه به درجه تحصیلی و تجربه خود عهده دار مشاغلی از سطوح کارمندی ساده تا سرپرستی دوایر حسابداری و مدیریت مالی مؤسسات هستند. علاوه بر مؤسسات حسابداری متعددی که در بخش خصوصی به فعالیت مشغولند، سازمان حسابرسی جمهوری اسلامی ایران و دیوان محاسبات، دو سازمان تخصصی هستند که در بخش عمومی به وظیفه حسابرسی و نظارت بر فعالیت های مالی مؤسسات دولتی می پردازند و در انجام این وظیفه از وجود تعداد قابل توجهی از حسابداران استفاده می کنند . سازمان حسابرسی علاوه بر انجام وظیفه فوق، مرجع رسمی تدوین اصول و ضوابط حسابداری و حسابرسی در ایران است.
برگرفته از کتاب: حسابداری مالی کاربردی
مولفین: دکتر میرفیض فلاح شمس، دکتر حمیدرضا کردلوئی، المیرا محمودزاده، امیر دهقانی
انتشارات شهرآشوب