بخش خصوصی در کشور بسیار مهم و گسترده شده است و به همین دلیل باعث شده که این بخش در بسیاری از پروژه‌های دولتی فعالیت داشته باشد و دولت انواع پیمانکاری‌های بزرگ را به دلیل انجام کار به بهترین شکل ممکن و کمترین هزینه به این بخش واگذار کند.
این گسترش کاری باعث شده است، که حسابداری تحت وب پیمانکاری هم بسیار مورد توجه قرار گیرد و مهم‌ترین قسمت این حسابداری، ضمانت نامه‌هایی است که پیمانکار برای شروع کار و به درستی انجام دادن آن کار به کارفرما می‌دهد.
این قسمت از شرایط کاری مورد توجه بانک‌ها نیز قرار گرفته است، زیرا بانک‌ها با صادر کردن انواع ضمانت نامه‌های بانکی، سود به دست می‌آوردند و مبادلات اقتصادی را راحت تر و بهتر انجام می‌دهند و در نتیجه باعث رشد اقتصادی بهتر برای کشور می‌شوند. بنا بر همین دلایل، صادر کردن این ضمانت نامه‌ها مورد توجه بسیاری از بانک ها است.
به عنوان مثال در گذشته پاکیزگی و نظافت شهر را خود شهرداری به عهده داشت، ولی امروزه با برگذاری مناقصه‌هایی مربوط به واگذاری، این مسئولیت را به شرکت‌های پیمانکاری واگذار می‌کند و به همان نسبت هم حسابداری ضمانت نامه‌های بانکی برای شرکت‌های پیمانکاری با موضوع ضمانت نامه شرکت در مناقصه بسیار مهم است.
ضمانت نامه بانکی چیست:
این ضمانت نامه یک سند است که به وسیله آن، پرداخت وجه نقد و یا حواله مبلغ مشخص شده‌ای را از سمت ضامن برای ذینفع مشخص می‌کند. همین دلیل باعث اهمیت بالای این سند برای بانک است. بانک‌ها هم برای صادر کردن این ضمانت نامه‌ها بسیار دقت می‌کنند و اعتبار مشتری را در نظر می‌گیرند و بعد اقدام به صادر کردن این ضمانت نامه‌ها نیز می‌کنند.
نکته مورد توجه در ضمانت نامه‌ها این است که، آن‌ها غیر قابل انتقال می‌باشند و فقط شخص ذینفع می‌تواند از متن مندرج شده در آن استفاده کند. بانک‌ها با صادر کردن ضمانت نامه، تعهد می‌نمایند که در صورتی که ضمانت خواه به تعهداتش عمل نکرد و از انجام به موقع آن اجتناب کرد، در صورت اعلام ذینفع، مبلغ ذکر شده در ضمانت نامه را به حساب ذینفع واریز کند.
حسابداری ضمانت نامه‌های بانکی:
حسابداری آنلاین ارزان ضمانت نامه‌های بانکی برای شرکت‌های پیمانکاری است و این نوع از حسابداری مورد توجه تمام شرکت‌های پیمانکاری نیز است. حسابداری این بخش از فعالیت، بسیار مهم است، زیرا کارفرما برای بخش دولتی است و اجرا کننده کار و یا همان پیمانکار، برای بخش خصوصی است. در مواردی هم وجود دارد که کارفرما شخص حقوقی و شرکت خصوصی و یا شخص حقیقی باشد و یا اینکه پیمانکار شخص حقیقی باشد.
یکی از سختی‌های حسابداری ابری ضمانت نامه‌های بانکی سیستمی بودن این ضمانت نامه‌ها توسط بانک است. زیرا با مرجعه به بانک و تقاضای اطلاعات این ضمانت نامه‌ها، متصدیان بانکی یک سری اطلاعات کلی از سیستم می‌دهند و اطلاعات جزئی مورد نیاز حسابداران که محاسبه کارمزد، بهره، سپرده بانکی و دیگر موارد مورد نیاز است را نمی‌دهند، بلکه به صورت کلی ارائه می‌دهند. حسابداران هم مجبور به ثبت این اطلاعات به صورت کلی می‌شوند.
با توجه به اینکه، حسابداران باید این اطلاعات را به صورت کلی ثبت کنند، ولی باید به درستی محاسبات در سیستم اطمینان کامل داشته باشند و برای صدور ضمانت نامه کم هزینه‌ترین روش را به مدیریت شرکت پیمانکاری اعلام کند.
شرایط مطالبه وجه ضمانت نامه بانکی:
فرد ذینفع برای مطالبه ضمانت نامه از طرف بانک ابتدا باید تمام شرایط قید شده در ضمانت نامه را رعایت کند و تمام مدارک مورد نیاز این ضمانت نامه را تهیه کند و آن را به بانک تسلیم کند.
فرد ذینفع و ضامن در این ضمانت نامه باید توجه داشته باشند که، ضامن این سند در برابر گم شدن، اشتباه موجود در اسناد و مدارک و تاخیر در تحویل دادن آن به بانک هیچ گونه مسئولیتی ندارد و اینکه اگر ذینفع این ضمانت نامه تقاضای مطالبه وجه ضمانت نامه را دارد باید تا قبل از رسیدن تاریخ سررسید ضمانت نامه، تقاضای خودش را به بانک اعلام کند، زیرا اگر بعد از تاریخ ضمانت نامه این تقاضا را داشته باشد، ضامن می‌تواند در برابر تقاضای او مخالفت کند و از انجام آن خودداری کند.
در واقع این ضمانت نامه ها، همان تعهدات قید شده هستند که در زمان عقد قرار داد امضاء می‌شود. هر زمان که کارفرما بر اساس موارد قید شده در ضمانت نامه، درخواست کند، بانک بدون قید و شرط مبلغ ذکر شده را برای کارفرما واریز می‌کند. این واریز زمانی انجام می‌شود که فرد متعهد، به تعهداتش تا سررسید تاریخ قرار داد بنا به هر دلیلی عمل نکرده باشد.
اجزاء و ارکان تشکیل دهنده ضمانت نامه بانکی:
ضمانت نامه میزانی از پول نقد و رایج موجود در کشور است که به عنوان مشخص برای تعهد حسن انجام کار به حساب بانکی شخص متعهد واریز شده و در برابر آن ضمانت نامه صادر می‌شود. در ضمانت نامه‌های بانکی یک سری موارد برای ضمانت و امضاء طرفین وجود دارد که در ذیل به آن ها توضیح می‌دهیم:
- ضمانت خواه: این شخص در واقع کسی است که بانک با توجه به اعتبار موجود در بانک توسط شخص، امضاء ضمانت نامه او را تضمین می‌کند.
- ذینفع: کسی است که بانک تعهدات خواسته شده او را برایش ضمانت می‌کند.
- ضامن: در واقع در این سند بانک هم ضامن است.
- وجه الضمان: مبلغ و اعتباری است که به وسیله متعهد، برای ضمانت در بانک موجود است.
- سررسید: تاریخ اتمام ضمانت نامه است و حتما در متن ضمانت نامه آورده شده است.
- موضوع ضمانت نامه: میزان وجه پرداختی و اعتبار موجود ضمانت کننده است.
انواع ضمانت نامه بانکی:
- ضمانت نامه‌های مناقصه یا مزایده: این ضمانت نامه‌ها برای شرکت در مناقصه خرید و فروش کالاهای دولتی به عنوان ضمانت نامه است.
- ضمانت نامه ریالی تعهد پرداخت: این ضمانت نامه همان اعتبار شخص متعهد است، که بانک با توجه به این اعتبار شخص را تضمین می‌کند.
- ضمانت نامه گمرکی: این ضمانت نامه برای پرداخت حق گمرکی کالای وارد شده توسط شخص است و در صورت نپرداختن حق گمرکی در زمان مشخص متحمل جریمه مشخص شده می‌شود.
- ضمانت نامه پیمان: این ضمانت نامه‌ها، همان ضمانت نامه‌های پیمان کاری هستند که برای گرفتن پروژه‌ای کاری دولتی، به کارفرمایان برای ضمانت درست کار می‌دهند.
- ضمانت نامه حسن انجام تعهد: این ضمانت نامه برای انجام درست تعهدات پیمانکار در تاریخ و زمان مشخص شده به کارفرما است.
- ضمانت نامه پیش پرداخت: در ابتدای کارهای پیمانکاری، مبلغی برای انجام کارهای اولیه از طرف کارفرما به پیمانکار داده می‌شود، این ضمانت برای پرداخت این مبلغ است.
- ضمانت نامه استرداد کسور وجه الضمان: این ضمانت نامه به این صورت است که توسط پیمانکار مبلغی معادل 10 در صد از صورت وضعیت پیمانکاری به کارفرما برای حسن انجام کار به کارفرما پرداخت می‌شود و کارفرما از این مبلغ نگهداری می‌کند.
- ضمانت نامه ریالی حسن انجام کار: بعد از به اتمام رسیدن یک پروژه پیمانکاری، ضمانت نامه توسط پیمانکار به کارفرما برای انجام درست و تضمین شده به کارفرما می‌دهد.
نحوه محاسبه کارمزد ضمانت نامه‌های بانکی:
زمانی که شرکت‌های پیمانکاری برای تضمین انجام کارها و شرکت در مناقصات، وجه نقد، سفته و یا اموال غیر منقول را نزد بانک قرار می دهند، کارمزدی از طرف بانک محاسبه می‌شود. برای محاسبات این کارمزدها باید به بخشنامه ای که از طرف بانک مرکزی صادر شده است رجوع کنید.
این ضمانت نامه‌ها سفته و یا اموال غیرمنقول است محاسبات کارمزد آن‌ها به شرح ذیل است:
- ضمانت نامه حسن انجام تعهدات: ماهیت واقعی این ضمانت نامه‌ها غیرمالی است و تاثیر ریالی برای بانک‌ها ندارد و ضمانت نامه‌ها شخص متعهد محسوب می‌شود.
- ضمانت نامه وجه نقد: در ضمانت نامه وجه نقد مقداری پول به حساب متعهد برای حسن انجام تعهدات، شرکت در مناقصه و تعهدات دیگر واریز می‌شود و مقداری از این مبلغ برای کارمزد بانکی نیز است.
وثایق لازم برای صدور ضمانت‌نامه چیست:
وثیقه‌های لازم برای ضمانت نامه بانکی به شرح ذیل است:
- انواع سپرده‌های بانکی مانند قرض الحسنه، سرمایه گذاری و …
- اوراق مشارکت تضمین شده توسط بانک مرکزی و دولت
- اوراق سپرده عام یا خاص بانک‌ها با مجوز بانک مرکزی
- تضمین‌های بانک‌های معتبر داخلی و یا خارجی، که این تضمین‌ها به نفع بانک باشد
- املاک مسکونی داخل تهران، مراکز استان‌ها و شهرستان‌های بزرگ
- املاک مسکونی سایر شهرها با جمعیت کمتر از دویست هزار نفر
- سفته تضمین شده توسط ضامن معتبر
- چک‌های تضمین شده
