پیمانکاری رشته و فعالیتی بسیار وسیع می باشد که زمینه های گوناگونی را در بر می گیرد از جمله: هواپیما سازی، ساخت اسکله و بنادر، ساخت فیلم های سینمایی، راه سازی، کشتی سازی، ساختن سد، نصب خطوط پست های فشار قوی و انتقال نیرو و… می باشد. فعالیت پیمانکاری جزئیات فنی بسیاری دارد و از تهیه اسناد مناقصه آغاز می شود و با تحویل قطعی کار پایان می پذیرد.
پیچیدگی ها و دشواری هایی که در روابط بین پیمانکار و کارفرما وجود دارد دولت ها را برآن داشته که مقرراتی را برای آن ها در نظر بگیرد که برای پیشرفت در فعالیت پیمانکاری خود، این مقررات را اجرا کنند. یکی از مقررات شرایط عمومی پیمان می باشد. و اصلی ترین مسئله ای که در حسابداری پیمان های بلند مدت وجود دارد شناسایی درآمدها و سود است یا به بیانی دیگر اختصاص دادن درآمدها و هزینه ها به دوره هایی که عملیات پیمان صورت گرفته است.
موضوعات اساسی حسابداری پیمانکاری:
برای حسابداری پیمان های بلند مدت دو موضوع مهم وجود دارد:
- شناسایی، ارزیابی، تخصیص و ثبت هزینه هایی که برای ساخت و تکمیل پیمان متحمل شده اند.
- محاسبه زمان شناسایی درآمد و سود یا زیانی که از پیمان حاصل شده است.
اصولا ساخت پیمان ها بسیار گوناگون و متفاوت از یکدیگرند و برای هزینه یابی هر کدام از آن ها، حساب مجزایی تشکیل می شود. بنابراین اصول هزینه یابی در هزینه یابی پیمان های بلند مدت برپایه سفارش کار است یعنی جزو حسابداری صنعتی محسوب می شود. در حالی که زمان شناسایی و محاسبه درآمد حاصل از پیمان جزو حسابداری مالی محسوب می شود. چون زمان شناسایی درآمد پیمان هیچ گونه ربطی به هزینه های پیمان ندارد و از اطلاعات آن ها فقط برای ارزیابی میزان درآمد پیمان استفاده می کنند.
انواع پیمان های بلند مدت:
به قراردادی که برای طراحی، تولید یا ساخت یک دارایی که قابل مشاهده باشد یا خدماتی که قابل ارائه باشند، بسته شود و مدتی که برای تکمیل پروژه لازم است بیش از یکسال باشد به آن قرارداد یا پیمان بلند مدت می گویند. که شامل دو دسته هستند:
- پیمان مقطوع: بر اساس این پیمان، پیمانکار با گرفتن یک مبلغ مشخص برای کل پیمان یا مبلغی مشخص برای هر واحد از پیمان، کار را انجام می دهد.
- پیمان امانی: بر اساس این پیمان، به جز مخارجی که در پیمان مشخص شده، درصد مشخصی را نیز بابت حق الزحمه ثابت برای پیمانکار واریز می شود.
گاهی اوقات کارفرما عهده دار تامین مواد، مصالح و نیروی انسانی می باشد و پیمانکار مبلغ مشخصی را بابت حق الزحمه مدیریت دریافت می کند که فقط وظیفه مدیریت اجرایی بر عهده پیمانکار می باشد که در اصطلاح به آن پیمان مدیریت اجرا می گویند که یکی از انواع پیمان امانی می باشد.
روش های حسابداری پیمان های بلند مدت:
در حسابداری پیمانکاری دو روش برای بررسی حسابداری پیمان ها وجود دارد و تفاوتی که این دو روش با هم دارند در زمان شناسایی درآمد می باشد.
- روش تکمیل کار: در این روش شناسایی سود زمانی اتفاق می افتد که قسمت بزرگی از کار انجام شده باشد و هزینه هایی که برای پایان کار مانده باشد بسیار ناچیز باشد. مزیت این روش اینست که، تموم برآورده و اندازه گیری ها بر اساس اقلام واقعی صورت می گیرد نه ارقام برآورد شده. عیب و نقص این روش اینست که، در آن عملیات دوران اجرای فعالیت را نشان نمی دهد بلکه فقط کارهای تمام شده در هر دوره مالی را نمایش می دهد.
- روش درصد پیشرفت کار: طبق اصل تحقق درآمد، درآمد زمانی شناسایی می شود که سود بدست آمده باشد ولی در روش درصد پیشرفت کار که بر پایه استدلال و دلایل زیر است، درآمد در زمانی زودتر از کسب سود شناسایی می شود که قابل قبول است.
- شواهد و مدارک کافی در قراردادها برای کسب درآمد موجود باشد.
- ارزیابی و اندازه گیری فعالیت ها در این روش مطمئن تر می باشد.
- استفاده از این روش مقیاس بهتری از ارزیابی سود دوره مالی و رعایت اصل تطابق هزینه و درآمدها به همراه دارد.
جمع بندی پایانی:
در پایان همان گونه که گفته شد پیمانکاری رشته ای بسیار وسیع و در زمینه های مختلفی از جمله: سد سازی، کشتی سازی، هواپیماسازی و … می باشد و دارای پیچیدگی و جزییات فراوانی که از تهیه مناقصه شروع و با تحویل قطعی پروژه کار پایان می گیرد. در حسابداری پیمان های بلند مدت اصلی ترین موضوع شناسایی درآمدها و هزینه هاست. که در بالا به موضوعات اساسی و انواع پیمان های بلند مدت و روش های حسابداری آن ها نیز اشاره کردیم.
پیام بگذارید