معمولا خرید و فروش کار اصلی شرکت های بازرگانی و تجاری است. شرکت های بازرگانی و تجاری جنس یا اجناس را برای فروختن، خریداری می نمایند اما در شرکت های خدماتی جنسی برای فروختن، خریداری نمی شود. و این تفاوت بزرگ بین شرکت های بازرگانی و خدماتی است. به همین علت برای کنترل فعالیت های خرید و فروش شرکت های بازرگانی، حسابی به عنوان حساب موجودی اجناس و کالاها را ایجاد می کنند و این حساب را در دفتر کل افتتاح کرده و به وسیله سیستم های مختلف حسابداری، این حساب ها را نگهداری و کنترل می نمایند. از جمله این سیستم ها سیستم حسابداری دائمی می باشد.
سیستم های حسابداری جهت ثبت و پیگیری موجودی کالا:
برای کالاهای موجود نیاز است که اطلاعات مربوط به آن ها را ثبت کنیم، از این اطلاعات نگه داری کرده و به کنترل آن ها بپردازیم. بدین منظور شیوه های حسابداری به کار گرفته می شود که متشکل هستند از سیستم حسابداری ادواری و سیستم حسابداری دائمی که بر اساس نیاز شرکت های مختلف، می توانیم یکی از این دو شیوه را به کار گیریم . هر کدام از این دو سیستم، تأثیرات قابل توجهی بر چگونگی مدیریت کردن واحد های بازرگانی و به نمایش گذاشتن سود و زیان صورت های مالی دارند.
حسابداری دائمی:
واحدهای تجاری و بازرگانی که سابقه ای مداوم و مستمر از موجودی اجناس و کالاها دارند از سیستم حسابداری دائمی بهره میبرند. این سیستم موفق ترین و بهترین سیستم جهت نگهداری و کنترل موجودی کالاها و اجناس برای آن دسته از واحد هایی است که کالاها و اجناس گران قیمت، مثل اتومبیل، جواهرات و اثاثیه دارند.
به کار گرفتن این سیستم، هزینه بالایی در بر دارد اما میتوان این هزینه ها را با زیان و ضرر به وجود آمده از سرقت و و یا کسری کالاها و اجناس گران قیمت که ممکن است در سیستم ادواری، رخ دهد مقایسه کرد.
در روش حسابداری دائمی، خرید و فروش کالاها و اجناس در حساب موجودی کالاها و اجناس ثبت شده و حساب های مربوط به خرید و فروش به کار گرفته نمی شود و به این صورت است که در هنگام خرید، حساب موجودی کالا و اجناس به میزان بها و پول، فاکتور خرید بدهکار شده و هنگام فروش، حساب موجودی کالاها و اجناس، به مقدار بها و مبلغ تمام شده اجناس و کالاهای فروخته شده طلب کار می شود.
حسابداری دائمی در زمان خرید کالاها:
- حساب مربوط به موجودی اجناس و کالاها: بدهکاری
- حساب بانک / تنخواه / صندوق / اسناد پرداختی/ حساب پرداختی: بستانکاری
- حساب دائمی در زمان فروش کالاها
- حساب بانک / تنخواه / صندوق / اسناد دریافتی / حساب دریافتی: بدهکاری
- حساب های فروش: بستانکاری
- حساب قیمت تمام شده کالاهایی که به فروش رفته است : بدهکاری
- حساب موجودی کالاها: بستانکاری
قابلیت های سیستم حسابداری دائمی:
سیستم حسابداری دائمی در نحوه ی انجام دادن فعالیت های خود، دارای ویژگی ها و قابلیت های فراوانی است. به عنوان مثال:
نگه داری و حفظ سوابق دائمی و مستمر خرید و فروش کالاها و اجناس
شمارش نمودن موجودی کالاها و اجناس، به وسیله حسابداران و شرکت حسابداری، هرسال یک بار
قابلیت استفاده برای انواع کالاها و اجناس
هنگام ثبت کردن موجودی، سر فصلی به عنوان خرید، تخفیف ها و برگشت از خرید در نظر گرفته نشده است.
هنگام خرید کالاها و اجناس، ثبت مالی با استفاده از حساب مربوط به کالاهای موجود و اجناس به اسم انبار انجام می گیرد و برای فروش کالاها و اجناس از حساب مربوط به کالاهای موجود و اجناس استفاده شده و قیمت تمام شده کالاها و اجناس به صورت مجزا ثبت می شود.
در سیستم حسابداری دائمی امکان گزارش دادن لحظه ای موجودی اجناس و کالاها وجود دارد. روی همین حساب، شرکت های بزرگ، مایل به استفاده از سیستم حسابداری دائمی هستند و این روش را مناسب تر می دانند.