ورود تلگراف به ایران
خبر اختراع جدید (تلگراف) توسط آقاخان نوری، صدراعظم وقت ایران به ناصرالدین شاه رسید و توجه وی را جلب نمود و مقرر شد که این دستگاه در ایران مورد استفاده قرار گیرد.
در اسفندماه سال ۱۲۳۶ شمسی یعنی ۱۴ سال پس از مخابره اولین پیام تلگرافی ساموئل مورس، سیستم تلگرافی زیر نظر علی میرزا اعتضاد السلطنه (وابسته به دربار قاجار) و با همکاری رضا قلی خان الله باشی طبرستانی (رئیس وقت مدرسه دارالفنون) بوسیله “کرشش” (یکی ازمعلمین اتریشی) با موفقیت آزمایش و این جمله مخابره شد: “منت خدای راعزّ وجلّ که طاعتش موجب قربت است و بشکر اندرش مزید نعمت …”
بلافاصله کار سیم کشی بین کاخ ارک تا باغ لاله زار در تهران شروع شد و این خط تلگرافی نیز درسال ۱۲۳۷ شمسی آغاز به کارکرد.
نخستین خط نسبتاً طولانی تلگراف در ایران به فاصله ۳۰۰ کیلومتر در تیرماه سال ۱۲۳۸ شمسی بین تهران و چمن سلطانیه (اردوگاه تابستانی ناصرالدین شاه واقع در نزدیکی زنجان) دایر شد و شروع به کار کرد.
ارتباط تلگرافی تهران – تبریز درسال ۱۲۴۰ برقرار شد و سال بعد نیز خط تلگراف تهران – گیلان شروع به کار کرد. برای نخستین بار ارتباط تلگرافی ایران با روسیه از طریق اتصال خط تهران – تبریز با شبکه تلگرافی روسیه درسال ۱۳۴۲ برقرار شد و امپراطور روسیه و پادشاه ایران، تلگرافهای شادباشی مبادله کردند.
درسال ۱۲۵۳ اداره تلگراف پس از جدا شدن از وزارت علوم به وزارت تلگراف تبدیل شد.
ورود تلفن ثابت به ایران
تلفن (در ایران)، دومین فنّاوری مخابرات پس از تلگراف که از نخستین سالهای اختراع، در ایران نیز از آن استفاده شد.
در سال ۱۲۶۵ شمسی مصادف با ۱۸۸۶ میلادی، برای اولین بار در ایران، یک رشته سیم تلفن بین تهران و شاهزاده عبدالعظیم به طول ۷/۸ کیلومتر توسط بوآتال بلژیکی که امتیاز راه آهن ری را داشت کشیده شد ولی در واقع مرحله دوم فن آوری مخابرات در تهران از سال ۱۲۶۸ شمسی یعنی ۱۳ سال پس از اختراع تلفن با برقراری ارتباط تلفنی بین دو ایستگاه ماشین دودی تهران و شهرری آغاز شد.
پس از آن بین کامرانیه (شمیران) و عمارت وزارت جنگ درتهران و سپس بین مقرّ ییلاقی شاه قاجار (سلطنت آباد سابق) و عمارت سلطنتی تهران ارتباط تلفنی دایر شد.
وزارت تلگراف درسال ۱۲۸۷ شمسی با وزارت پست ادغام و به نام وزارت پست و تلگراف نامگذاری شد.
در سال ۱۳۰۲ شمسی قراردادی برای احداث خطوط تلفنی زیر زمینی با شرکت زیمنس و هالسکه منعقد شد و سه سال بعد در آبانماه ۱۳۰۵ شمسی تلفن خودکار جدید بر روی ۲۳۰۰ رشته کابل در مرکز اکباتان آماده بهره برداری شد.
در سال ۱۳۰۸ شمسی امور تلفن نیز تحت نظر وزارت پست و تلگراف قرار گرفت و به نام وزارت پست و تلگراف و تلفن نامگذاری شد.
مرکز تلفن اکباتان در سال ۱۳۱۶ شمسی به ۶۰۰۰ شماره تلفن رسید و دو سال بعد بهره برداری شد و در سال ۱۳۳۷ به ۱۳ هزار شماره توسعه یافت .
خطوط تلفن جدید (کاریر) نیز پس از شهریور۱۳۲۰ مورد بهره برداری قرار گرفت و ارتباط تلفنی بین تهران و سایر شهرها گسترش یافت و مراکز تلفنی تهران یکی پس از دیگری تأسیس شد.
نمابر یا فکس آنلاین، اتوماسیون آنلاین، نرم افزار دبیرخانه و … را برای مدیریت کارها می توانید استفاده نمایید.
نخستین دستگاه دولتی و نخستین امتیاز تلفن
به این ترتیب، تلفن نخستین بار در دستگاه دولتی ایران و در عصر ناصری به راه افتاد ولی اعطای نخستین امتیاز تلفن و رواج آن در عصر مظفری بود. در ذیحجّه ۱۳۱۹ نخستین امتیاز تلفن در تبریز به مدت پنجاه سال به شرکتی واگذار شد تا برای راه اندازی تلفن به شعاع ۲۴ کیلومتر اقدام کند ولی با انحلال شرکت، سیدمرتضی مرتضوی (یکی از شرکا) با ضبط اموال شرکت بابت مطالبات خود، اداره آن را شخصاً به عهده گرفت و پس از فوت او مؤسسه تلفن تبریز و حومه به شرکت سهامی بدل شد. امتیاز بعدی در ۱۳۲۰ در مشهد ، بدون تعیین مدت امتیاز، به منشورالملک (احمد منشور) واگذار گردید. سومین امتیاز در گیلان به دوست محمدخان معیّرالممالک اعطا شد. حاج محمداسماعیل تهرانچی امتیاز را خریداری کرد ولی پس از مرگ او و تقسیم امتیاز به بیست سهم، تمامی سهام را کوچصفهانی تا ۱۳۳۳ خریداری کرد و شرکت سهامی را به صورت اداره خصوصی در آورد.
واگذاری امتیاز تلفن به تمام ایران
در محرّم ۱۳۲۱، امتیاز تلفن تمام ایران را به مدت شصت سال به دوست محمدخان معیرالممالک واگذار کردند و وی ملزم شد از تاریخ صدور فرمان تا سه سال تلفن تهران و تا ده سال بعد تلفن سایر شهرهای ایران را با هزینه خود راه اندازی کند. ولی معیرالممالک نتوانست به تعهدات خود عمل کند و این امتیاز را مانند امتیاز تلفن گیلان فروخت.
سیستمهای دیجیتال
با توسعه فنّاوری مخابرات در دنیا، در ۱۳۶۸ شمسی استفاده از مرکز تلفن های دیجیتال، در ایران نیز آغاز شد و در حال حاضر چندین میلیون شماره دیجیتال مشغول به کار است.
صنعت تلفن در ایران پیشرفت چشمگیری دارد، چنانکه در ۱۳۷۸ ش از لحاظ درصد رشد سالانه دایریِ تلفن ثابت، در میان کشورهای جهان، مقام پنجم را کسب کرد.
شکل گیری شرکت مخابرات ایران
شرکت مخابرات ایران (سهامی عام) در سال ۱۳۵۰ خورشیدی با سرمایه‌ای بالغ بر پنج میلیارد ریال ایران تأسیس شد. این شرکت، دارای ۳۱ منطقه مخابراتی و مالک شرکت ارتباطات سیار ایران (همراه اول) است.
خصوصی‌سازی مخابرات ایران
طبق مصوبه اسفند ۱۳۸۵ ه.خ. هیئت وزیران، شرکت مخابرات ایران مشمول واگذاری به بخش خصوصی از طریق عرضه سهام آن در بورس اوراق بهادار تهران شد. در تاریخ ۱۹ مرداد ۱۳۸۷ ه.خ.، به میزان پنج درصد از سهام این شرکت، با قیمت اولیه ۱۵۰۰ ریال از طریق بورس عرضه شد. این تعداد سهام، در مدت ۸ دقیقه، و با ارزش ۳۴۴ میلیارد تومان به فروش رفت.
نمابر یا فکس آنلاین، اتوماسیون آنلاین، نرم افزار دبیرخانه و … را برای مدیریت کارها می توانید استفاده نمایید.
شکل گیری اپراتورهای تلفن ثابت
در حدود سال ۱۳۹۱ با مجوز سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی کشور برای اولین بار در کشور اپراتوری با نام الو ایران در شهر مشهد شروع به فعالیت کرد. مقرر شد الو ایران به عنوان اپراتور دوم تلفن ثابت و اولین ارائه دهنده خدمات ویپ در ایران سرویس های خود از جمله خطوط ویپ و سیپ ترانک را بر بستر شبکه های NGN واگذار کند. به دلیل جدید بودن سرویس و مزایای سرویس های ویپ، این سرویس در مشهد با استقبال گسترده مواجه شد.
پس از آن با پایان یافتن فعالیت این اپراتورها مجوز واگذاری تلفن از سوی سازمان تنظیم مقررات به اپراتورهای FCP واگذار شد و شاتل بعنوان اولین اپراتور، سرویس تلفن خود را واگذار نمود. پس از مدت کوتاهی آسیاتک و سپس سایر اپراتورها اقدام به راه اندازی و واگذاری سرویس تلفن ثابت نمودند. بدین ترتیب مانند موبایل که مشترکین امکان انتخاب از چند اپراتور را دارند در خصوص تلفن ثابت نیز امکان استفاده از اپراتوری غیر از مخابرات بوجود آمد.
هم اکنون بیش از ده اپراتور امکان واگذاری خط تلفن ثابت را در قالب خطوط آنالوگ، سیپ ترانک و سیپ یوزر دارا هستند.
