واحد های تجاری که تولید کالای خاصی را بر عهده دارند، هر کدام دارای بخش های کوچک تری نیز می باشند که به هر کدام از آنها مسئولیت هایی محول می گردد.
این بخش های مختلف، از افرادی تشکیل شده اند که در رابطه با وظایف معینی، مسئولیت هایی دارند که در این بین، مدیریت ارشد این واحد ها بایستی از هماهنگی اهداف مدیران در این بخش ها مطلع باشد و نسبت به نحوه کار آنان اطمینان حاصل نماید.
حسابداری سنجش مسئولیت، در واقع به تمامی مفاهیم و ابزار های مختلفی اشاره می کند که حسابداران مدیریت می توانند با استفاده از آن، عملکرد بخش های مختلف را ارزیابی نموده و هماهنگی های بخش ها را با هم چک کنند.
حسابداری سنجش مسئولیت چیست؟
حسابداری سنجش مسئولیت که به آن سیستم حسابداری تحت وب نیز گفته می شود، بر این اساس است که هر شخصی مسئولیت نحوه عملکرد خود را بر عهده دارد.
این مفهوم، باعث شده است که حسابدار ها در انجام و همچنین ارائه گزارش ها، نتایج درستی را کسب نمایند.
بر همین اساس حسابداری مسئولیت نوعی سیستم حسابداری آنلاین ارزان می باشد که عملکرد سازمان را بر پایه خطوط مسئولیت، برنامه ریزی، اندازه گیری و ارزیابی می نماید و همچنین می تواند درآمد ها و هزینه ها را بر مبنای مراکز مسئولیت، جمع آوری نموده و گزارش کند.
مفهوم مسئولیت:
الزام پاسخ گویی، امکان بازخواست، توانایی پاسخ گویی در قبال تعهدات و … را مسئولیت می نامند که هر چند اختیار ممکن است به زیر دستان تفویض شود ولی کماکان مسئولیت انجام کار بر عهده سرپرستان می باشد.
بهترین نرم افزار حسابداری سنجش مسئولیت، یک سیستم گزارشگری اطلاعاتی می باشد که داده های مالی را بر مبنای حوزه های مسئولیت در یک سازمان طبقه بندی کرده و همچنین درآمد و هزینه را از حوزه های عملیاتی را که جهت کنترل به مدیر واگذار می شود دسته بندی و گزارش می کند.
اهداف حسابداری سنجش مسئولیت:
اهداف حسابداری سنجش مسئولیت به شرح زیر طبقه بندی می گردند:
طرح ریزی و تخصیص منابع:
مدیریت احتیاج دارد که نتایج کارکرد دوایر و قسمت ها را بداند تا در برنامه ریزی های آینده و تخصیص منابع به دوایر مختلف مورد استفاده قرار دهد.
تصحیح عملیات جاری:
سیستم حسابداری ارزان سنجش مسئولیت کامل بیان نقاط ضعف و قوت را بر عهده دارد و با انجام این مسئولیت می تواند نسبت به تصحیح نقاط ضعف اقدام و نقاط قوت را مورد تشویق قرار دهد.
تعیین قیمت:
هر چند تعیین قیمت محصولات یا خدمات از طریق محاسبه قیمت تمام شده فکری اساسی است اما نباید فراموش کرد که در بیشتر موسسات قیمت را بازار تعیین می نماید که آن نیز به نوبه خود بازتابی از هزینه تمام شده می باشد.
محاسبه قیمت تمام شده محصولات یا خدمات در هر شعبه مدیریت را قادر به مقایسه نحوه عملیات در هر شعبه می نماید.
ایجاد هماهنگی در تنظیم حساب ها:
گزارشگری نتایج عملیات به صورت مالی در فرم های مخصوص پایان دوره ای از اهداف اولیه حسابداری می باشد. تهیه صورت های مالی تلفیقی مستلزم برقراری سیستم هماهنگ حساب ها در تمامی شعب می باشد.
مزایای حسابداری سنجش مسئولیت:
سیستم سنجش مسئولیت هم به نسبت سیستم های دیگر مزایایی دارد که مزایای آن به شرح زیر می باشد
- روشی مناسب برای مدیریت سازمان های بزرگ است.
- شرایط مناسبی برای تصمیم گیری بهتر در سطح منطقه را برای شرکت فراهم می آورد.
- ایجاد کننده انگیزش در مدیران و کارکنان بخش های مختلف سازمان برای بهبود عملکرد فردی است.
- فراهم کننده آزادی عمل در تصمیم گیری برای مدیران بخش های سازمان است.
- داشتن زمان بیشتر برای تصمیم گیری در مورد سیاست های کلی و برنامه ریزی های استراتژیک سازمان.
- از مدیران و متخصصانی که مزیت های رقابتی برای سازمان به وجود می آورند، پشتیبانی می کند.
- شرکت را وادار می سازد تا اهداف شرکت و اهداف فردی و ارتباطات را به صورت واضح تعریف نماید.
- مدیران شرکت ها را مجبور می کند که برنامه ریزی و بودجه بندی واقعی تنظیم کنند.
- کمک می کند تا کیفیت تصمیم گیری به وسیله حداکثر کردن اصول مدیریت بهبود یابد.
- یک سیستم کنترل از نزدیک ارائه می کند.
- عملکرد افراد را با توجه به عملکرد هدف می سنجد.
- تمرکز زدایی در تصمیم گیری را تسهیل می بخشد.
- حس آگاهی از هزینه ها در میان مدیران و زیر دستان پرورش می یابد.
- مراکز تصمیم گیری سراسر سازمان و آثار هزینه ای مدیران فردی را شناسایی می کند.
مفروضات حسابداری سنجش مسئولیت:
حسابداری سنجش مسئولیت بر فرضیات زیر استوار است.
- مدیران در قبال عملیاتی که در حوزه سازمانی آنان انجام می گیرد و بر آن کنترل دارند، جواب گو هستند.
- مدیران در دست یابی به هدف ها و مقاصد تعیین شده برای واحد های تحت سرپرستی شان کوشش می نمایند.
- مدیران در تدوین هدف هایی که از طریق آنها عملکردشان اندازه گیری می شود، مشارکت دارند.
نقش اطلاعات در ارزیابی عملکرد بخش ها:
صورت سود و زیان، عملکرد کلی یک شرکت را می سنجد. اما مدیران به اطلاعات حسابداری در مورد عملکرد هر بخش از شرکت نیاز دارند.
این اطلاعات، مدیران را در موارد زیر یاری می دهد:
برنامه ریزی و تصمیم منابع:
مدیریت بایستی بداند که چطور قسمت های مختلف یک شرکت انجام وظیفه می‌کنند و به این ترتیب اهداف آتی آنها را تعیین کرده، منابع لازم را به بخش هایی که بیشترین توان کسب سود را دارند، تخصیص دهد.
کنترل عملیات:
یکی از کاربرد های اطلاعات بخش ها، شناسایی قسمت هایی از شرکت است که کارایی لازم را نداشته یا پایین تر از سطح مورد انتظار عمل می کنند.
وقتی درآمد کاهش می یابد یا هزینه ها بالا می روند، اطلاعات بخش ها به مدیریت کمک می کند تا توجه خود را به بخشی که عملکرد ضعیف دارد معطوف نمایند.
نکته: اگر یک بخش کسب سود آور نباشد، شاید بهتر باشد که متوقف گردد.
ارزیابی عملکرد مدیران بخش ها:
چون هر بخش یک محدوده مسئولیت پذیر است، لذا عملکرد بخش، مبنایی را برای ارزیابی عملکرد مدیر بخش فراهم می کند.
بنابراین اندازه گیری عملکرد هر بخش از شرکت، از وظایف مهم عرض سیستم حسابداری است که برای ارضای نیاز های اطلاعاتی مدیریت در سیستم حسابداری شرکت طراحی می شود.
