حقوق صاحبان سهام، ارزش ویژه ای می باشد که بیان گر مالکیت صاحبان واحدهای تجاری بر حسب علایق آنها است. این حقوق از کسر بدهی های سازمان از دارایی ها محاسبه می شود.
اهداف حقوق صاحبان سهام، در حسابداری:
- تعیین سرمایه قانونی و ثبت شده
- تعیین منابع سرمایه شرکت
- تعیین سود سهامی که قابل توزیع بین صاحبان سهام است
هر سهامداری بر اساس سرمایه گذاری و خریدی که انجام داده است، دارای منافعی می باشد که امکان نقض آنها وجود ندارد و اطلاع از آنها برای سهامدار لازم می باشد.
این حقوق و منافع بر اساس قانون تجارت مشخص شده اند و بر گرفته از مالکیت سهام شرکت های پذیرفته شده در بورس می باشد. ضروری است که سهامداران از این حقوق مطلع باشند تا بتوانند در بازار سرمایه سود کسب نمایند.
نکته: بر اساس قانون تجارت ایران، همه سهامداران، دارای حقوق مالی و غیر مالی در سرمایه گذاری های خود هستند.
حقوق صاحبان سهام:
حقوق صاحبان سهام (Equity)، یک نوع مالکیت از دارایی های شرکت می باشد که پس از انحلال شرکت و پس از پرداخت تمام بدهی های شرکت، باقی مانده دارایی ها به سهامداران آن شرکت تعلق می گیرد. به همین خاطر می توان گفت معمولا حقوق صاحبان سهام به صورت دارایی خالص منهای بدهی ها شناسایی می شود.
این حقوق می تواند با انجام فعالیت های سودآور شرکت، توسط سهامداران و به وسیله سرمایه گذاری، افزایش یابد.
اقلام حقوق صاحبان سهام:
حقوق صاحبان سهام شامل اقلام زیر می باشد:
- سرمایه قانونی
- افزایش سرمایه
- صرف سهام
- اندوخته قانونی
- سایر اندوخته ها
- سود و زیان انباشته
- سهام خزانه
- مازاد تجدید ارزیابی موجودی ها
حساب های Equity:
حساب های Equity، نیز هم چون حساب های بدهی، دارای تراز می باشند، یعنی نوشته هایی که در سمت چپ ترازنامه (فیلد بدهکار) در حساب T ایجاد می شوند، مانده حقوق صاحبان سهام شرکت را کاهش می دهند.
این در حالی است که نوشته هایی که در سمت راست ترازنامه ایجاد شده اند (فیلد بستانکار)، مانده حساب حقوق صاحبان سهام را افزایش می دهند.
مطالعه مطلب فروش چیست برای آشنایی با سیستم های فروش ابری پیشنهاد می شود.
انواع حساب های Equity:
انواعی از حساب های Equity در حسابداری تحت وب گسترش یافته وجود دارد که در ادامه به آنها اشاره می شود:
سرمایه:
سرمایه گذاری های اولیه ای که توسط صاحبان شرکت صورت می گیرد، سرمایه نامیده می شود. خرید سهام یا مشارکت در خرید نیز به عنوان سرمایه محسوب می گردد زیرا این دو نیز شامل کمک های نقدی می باشد که توسط صاحبان سهام به شرکت اعطا می گردد.
این حساب ها دارای ماهیت بستانکار می باشند که سرانجام باعث افزایش حقوق صاحبان سهام می گردند.
استعفا:
زمانی که یکی از شرکا یا سهامداران اقدام به استعفا نماید، شرکت موظف است که دارایی شخص مستفی را پرداخت کند.
استعفا دارای ماهیت بدهکار می باشد و باعث کاهش حقوق صاحبان سهام می گردد.
درآمد:
میزان پولی که به دلیل فروش محصولی یا خدمات دریافت می شود را درآمد می گویند که رایج ترین آنها به شرح زیر می باشند:
- فروش
- کمیسیون دریافت شده
- بهره دریافت شده
درآمد در ثبت اسناد حسابداری آنلاین ارزان دارای ماهیت بستانکار می باشد و سبب افزایش حقوق صاحبان سهام می گردد.
هزینه ها:
به مخارجی که برای تولید درآمد ایجاد می شوند، هزینه گفته می شود که از انواع آن می توان به موارد زیر اشاره نمود:
- حقوق و دستمزد
- خدمات پس از فروش
- اجاره برای محل کار
- و…
در ثبت های حسابداری ابری، هزینه دارای ماهیت بدهکار می باشد که سبب کاهش حقوق صاحبان سهام می گردد.
رابطه بین معادله های حسابداری و حقوق صاحبان:
حقوق صاحبان سهام یا خالص دارایی ها، حق مالی در دارایی خای تجاری می باشد که پس از کسر بدهی ها از دارایی ها، به دست می آید.
نکته: حقوق صاحبان سهام از دارایی ها و بدهی ها جدا نمی باشد زیرا یک حق باقی مانده از آنهاست.
رابـطـه بـیـن دارایی، بدهی و حقوق صاحبان:
حقوق مالکان + بدهی ها = دارایی ها
این رابطه با تغییر محل عناصر آن به معادله زیر تبدیل می گردد:
بدهی ها – دارایی ها = حقوق مالکان
نکته: حقوق مالکان را حقوق صاحبان سهام یا سرمایه نیز می نامند.
درآمد ها و هزینه ها:
بین تغییرات حقوق صاحبان سرمایه که ناشی از معاملات صاحبان سرمایه و سایر تغییرات آنها می باشد، صورت های مالی تمایز و تفاوت قائل است.
درآمد های عملیاتی:
جریان های ورودی دوره ای دارایی ها و یا تسویه بدهی ها و یا ترکیبی از هر دو آنها، درآمد های عملیاتی محسوب می شود که در نتیجه تولید و تحویل دادن کالا و ارائه خدمات به وجود می آید.
درآمد عملیاتی دارای دو مشخصه اساسی زیر است:
- ناشی از فعالیت های اصلی درآمد زای یک شرکت هستند.
- تکراری و یا مستمر هستند.
هزینه های عملیاتی:
مصرف دوره ای دارایی ها و تحمیل بدهی ها و یا ترکیبی از هر دو آنها را هرینه های عملیاتی می گویند که در نتیجه خرید و تحویل گرفتن کالا یا خدمات مقرر می گردد.
مشخصه اصلی این نوع هزینه ها این است که آنها در فرآیند ایجاد درآمد های عملیاتی اتفاق می افتند. این هزینه ها، با عنوان های «تلاش های بنگاه» و یا «فداکاری های بنگاه» نیز شناخته می شوند.
سود یا زیان عملیاتی:
به اختلافات بین درآمد ها و هزینه های عملیاتی، سود یا زیان عملیاتی می گویند که نتیجه خالص فعالیت های اصلی و مستمر شاخصی می باشد که توان شرکت را نشان می دهد.
درآمد ها و هزینه های غیر عملیاتی:
افزایش هایی که در حقوق صاحبان سهام و یا خالص دارایی ها رخ می دهد، درآمد ها و هزینه های غیر عملیاتی می باشند.
سود یا زیان فعالیت های عادی:
فعالیت های معمول تکرار شونده و فعالیت های مرتبط با آن را فعالیت های عادی می گویند که در جهت پیشبرد فعالیت های بالا در واحد تجاری صورت می گیرد.
این فعالیت ها به دو بخش عملیاتی و غیر عملیاتی تقسیم می شوند.
هزینه های غیر عملیاتی – درآمد های غیر عملیاتی + سود یا زیان عملیاتی = سود یا زیان فعالیت های عادی
اقلام غیر مترقبه:
به اقلامی گفته می شود که بسیار مهم و غیر معمول می باشند و منشا آ رویداد های خارج از فعالیت های عادی شرکت است و به صورت منظم اتفاق نمی افتند.
