دورکاری (TELEWORK) نوعی سازماندهی و یا انجام کار، با استفاده از فناوری اطلاعات، در چارچوب یک قرارداد کار، رابطه یا محل کار می‌باشد که هم می‌تواند در محل کارفرمایان و هم خارج از آن محیط انجام شود. اساس این توافق‌نامه شامل کارمندان دورکار می‌باشد. کارمند دورکار شخصی است که وظایف دورکاری را طبق آنچه در بالا گفته شد انجام می‌دهد.
بنابراین در جواب سوال دورکاری چیست میتوان گفت، دورکاری توافقی میان مدیر دورکار و پرسنل دورکار است که طبق آن کارمند دورکار وظایف محوله خود را به طور منظم در منزل و یا هر محل مناسب دیگری، انجام می‌دهد که برای دریافت نتیجه بهتر میتوان از برنامه دورکاری نیز استفاده کرد.
اداره مدیریت کارگزینی ایالات متحده (OPM)، دورکاری را به عنوان “یک روش کار جایگزین برای کارمندان به منظور انجام همه یا برخی از کارهای خود به دور از محل کار اصلی توصیف می‌کند. محل کار می‌تواند یک محل اقامت، یک مرکز مخابراتی ، یک دفتر نزدیک به محل اقامت کارمند یا یک مکان قابل قبول دیگر باشد. برنامه دورکاری ممکن است ثابت یا چندبخشی باشد.”
دورکاری همچنین با عناوین مختلفی مانند telecommuting ،flexiwork ، و در بعضی موارد flexiplace ، تجارت الکترونیکی ، کار الکترونیکی ، کار از راه دور ، کار در خانه (WAH) یا کار از خانه (WFH) نیز به کار می‌رود.
برای افزایش راندمان کاری در شرایط دورکاری، استفاده از نرم افزار مدیریت کار آنلاین پیشنهاد می شود.
انواع مختلف دورکاری چیست
به طور کلی سه نوع دورکاری وجود دارد: تمام وقت، پاره وقت و موردی.
- دورکاری تمام وقت به این معناست که کارمند دورکار تمام یا تقریباً همه وظایف محوله را خارج از دفترکار انجام می‌دهد و به پایان می‌رساند. در این حالت دورکاری را میتوان به عنوان کار در خانه نیز نام‌گذاری کرد.
- دورکاری پاره وقت به این معناست که پرسنل دورکار وظایف خارج از دفترکار را طبق برنامه منظم انجام می‌دهد و به پایان می‌رساند، اما نه پنج روز هفته. به عنوان مثال، دورکار ممکن است یک یا چند روز در هفته، هر دو هفته یا چند روز در ماه دورکاری انجام دهد.
- دورکاری موردی به این معناست که کارمند دورکار به طور منظم دورکاری انجام نمی‌دهد. این نوع دورکاری ممکن است در صورت بروز مشکل پزشکی، اقلیمی یا شرایط خطرناک اتفاق بیافتد که به کارمند اجازه کار در دفترکار در شرایط ایمن داده نمی‌شود، گاهی دورکاری موردی ممکن است در نتیجه آماده سازی پروژه‌ای خاص اتفاق بیافتد که نیاز به تمرکز زیاد دارد و البته به حضور فیزیکی کارمند در دفترکار نیازی نیست.
اورسولا هوس ، همکار IES، یک مرجع بین المللی تأسیس شده در زمینه دورکاری است، و رویکردهای متفاوتی در مورد انواع دورکاری دارد.
پنج نوع اصلی دورکاری با توجه به اورسولا هوس عبارتند از:
- دورکاری چند محلی : این شکل از دورکاری به این معناست که کارمند دورکار بین دفترکار کارفرمایان و کار در جای دیگر درحال چرخش است. به طور معمول، محل کار ثانویه خانه است، اما ممکن است هر محل دیگری نیز باشد.
- دورکاری خانه ای: این نوع از دورکاری به این معناست که دورکار فقط در خانه مستقر است و فقط برای یک مدیر دورکار ، کار انجام می‌دهد، حتی اگر دورکار مانند یک کارمند رسمی نباشد. این نوع دورکاری به طور کلی شامل کارهایی با مهارت کم است که توسط افرادی انجام می‌شود که به دلیل مراقبت از کودکان یا دیگر وابستگان خود به خانه گره خورده‌اند.
- دورکاری مستقل: دورکاران مستقل، برخلاف دورکاران خانه ای، به جای کار برای یک کارفرمای واحد، برای مشتریان متفاوت کار می‌کنند.
- دورکاری سیار: دورکاری سیار از چندین نوع کار مختلف تشکیل شده است که می‌تواند در گروه‌هایی مانند نمایندگان فروش سفر، بازرسان یا مهندسین تعمیر و نگهداری مورد بررسی قرار گیرد. فن آوری‌های جدید، به ویژه توسعه تجهیزات قابل حمل مانند نوت بوک، تلفن همراه، دستگاه فکس قابل حمل و …، باعث افزایش میزان کار حرفه‌ای، فنی و مدیریتی در تمامی موقعیت‌های جغرافیایی شده است.
- عملکرد جابه جایی پشتیبانی: چهار دسته اول دورکاری شامل فعالیت‌هایی است که پرسنل دورکار می‌توانند به صورت مجزا از محل کار خود انجام دهند. جابجایی پشتیبانی شکل دیگری از دورکاری است که در محل کاری دوردست انجام می‌شود. بسیاری از شرکت‌های بزرگ، رشد سریع مراکز تخصصی در زمینه انجام فعالیت‌هایی از قبیل ورود اطلاعات، خدمات به مشتری، رزرو پرواز، بانکداری تلفنی و سفارش پستی، را مورد توجه قرار داده‌اند. این مراکز طی قراردادی فرعی یا تحت کنترل مستقیم یک مدیر دورکار کار می‌کنند. این نوع دورکاری با مشکلات مختلفی نیز روبرو است از جمله: عدم چشم‌انداز ارتقاء ، مشکلات بهداشتی و امنیتی و مسائل مربوط به فرصت‌های برابر، به عنوان مثال کارهایی با هزینه بسیار کم که توسط زنان انجام می‌شود.
فواید و معایب دورکاری برای کارفرمایان و کارمندان چیست ؟
دورکاری فواید و معایب مختلفی را برای کارمندان و کارفرمایان به همراه دارد، از جنبه‌های مختلف محیط کار گرفته تا مسائل بهداشتی که به ذکر چند مورد آنها می پردازیم:
- افزایش بهره وری پرسنل دورکار ، به این جهت که دورکاری مانع از وقفه‌های بی‌اهمیت در پروسه انجام کار می‌شود، و این باعث تمرکز بهتر نیز می‌شود.
- کارمندان به دلیل مشکلات رفت و آمد یا حوادث غیرقابل پیش بینی، مانند خرابی خودرو شخصی، تأخیر وسایل حمل و نقل عمومی، دیرتر سرکار حاضر نمی‌شوند.
- از منظر بهداشتی، کارمندان به دلیل بیماری، مدت زمان کمتری دور از کار خواهند بود
- امکان کارکردن در خانه برای کارمندانی که مدت زمانی طولانی ناخوش احوال هستند و قادر به حضور در محل کار نیستند
- امکان کارکردن در خانه برای کارمندانی که دوره بهبودی خود را به دنبال یک بیماری جدی سپری می‌کنند
- از آنجا که کارمندانی که به تنهایی کار می‌کنند در فضای محدودتری قرار دارند، احتمال تماس با آنها یا شیوع بیماری‌هایی مانند آنفولانزا، سرماخوردگی، ویروس و غیره از طریق آنها کمتر است.
- کار در فضای خصوصی و مناسب برای کارمندان از استرس آنها می‌کاهد و همچنین کمتر در معرض آلودگی هوا قرار می‌گیرند، در نتیجه این دسته از کارمندان از سلامت بهتری برخوردارند
- بدیهی است که کارمندانی که در خانه کار می‌کنند، به هنگام رفت و آمد از آسیب کمتری برخوردار می‌شوند.
- در مقایسه با محل کار که معمولا کارمندان در پایان زمان کاری شروع به آماده شدن برای ترک محل کار می‌کنند و یا دقایق پایانی به نظافت میز کار خود می‌پردازند، دورکاران در منزل زمان مفید بیشتری را برای انجام کار صرف می‌کنند.
- در فرآیند استخدام کمک کنید زیرا:
- مشاغل قابل انعطاف خصوصاً برای فارغ التحصیلان جوان جذاب تر است
- مدیر دورکار امکانات بسیار بیشتری برای جستجوی کارمندان دارند، به ویژه در بین معلولین، افرادی که از کودکان خردسال یا افراد مسن مراقبت می‌کنند، همچنین جستجو به دنبال کارمندان بالقوه به دور از مراکز شهر یا حتی مناطق و کشور‌های مختلف نیز دلگرم کننده است.
- کاهش هزینه‌ها در استفاده روزمره از دفتر کار
- صرفه جویی در کاهش مزایای کارمندان، به عنوان مثال ماشین شرکت، سوخت، بلیط حمل و نقل عمومی، فضای پارکینگ یا مجوزهای قابل پرداخت پارکینگ و غیره
- صرفه جویی در کاهش یا حذف یارانه‌های پذیرایی و یا تسهیلات آنها.
