توسعه و فناوری های نوین باعث شد که کسب و کار های زیاد و متنوعی در دنیا شکل بگیرد و با هم به رقابت بپردازند. یکی از مهم ترین اهداف این گونه کسب و کارها در واحد های اقتصادی، فروش کالا و خدمات خود می باشد که از این طریق به درآمد و سود دست یابند.
برخی از کارشناسان، با دیدگاه “انگیزه کسب سود و درآمد“، که محرکی قوی و مهم در اداره امور کسب و کار ها محسوب می شود، شناسایی و محاسبه درست بهای تمام شده کالا یا محصول را بسیار اساسی و مهم می دانند که در ادامه بحث به چگونگی محاسبه آن پرداخته شده است.
بهای تمام شده کالای تولیدی:
بهای تمام شده کالای تولید شده به هزینه های مستقیمی گفته می شود که توسط سازمان یا شرکت تولیدی، برای تولید کالا یا محصول صورت می گیرد. این بهای تمام شده شامل، هزینه موارد مصرفی در تولید کالا، هزینه های مستقیم نیروی کار و … می باشد. در واقع می توان گفت که این بهای تمام شده، هزینه ایجاد خدمت و یا کالایی می باشد که یک سازمان به فروش می رساند.
در این بخش تنها هزینه هایی قابل بررسی می باشند که به صورت مستقیم به تولید محصول مربوط می شوند و هزینه های غیر مستقیم مانند توزیع، فروش، بازاریابی و … در این بخش قابل محاسبه نمی باشند. بهای تمام شده کالای فروخته شده، در صورت سود و زیان ثبت می شود و برای محاسبه حاشیه سود ناخالص شرکت، این هزینه از درآمد کسر می گردد.
برنامه حسابداری بهای تمام شده کالای تولیدی، به حسابداری صنعتی معروف می باشد که ابزاری مهم در بخش مدیریت به حساب می آید زیرا با استفاده از بهای تمام شده کالای تولیدی، می توان بهای تمام شده کالای فروخته شده یا خریداری شده را محاسبه نمود.
مزیت های حسابداری صنعتی:
- ایجاد کنترل روی هزینه های تولید
- کاهش هزینه های سازمانی
- افزایش بهره وری
- ارتقا سطح انگیزه پرسنل
- خدمات مالی و حسابداری تحت وب
هزینه یابی:
هزینه یابی به طبقه بندی و تسهیم صحیح هزینه ها گفته می شود که به منظور تعیین قیمت تمام شده محصولات و خدمات آن صورت می گیرد و شامل موارد زیر است:
- تعیین بهای تمام شده ساخت یک محصول
- تعیین بهای تمام شده ارائه یک خدمت
- تعیین روشی برای مدیریت هزینه ها
روش محاسبه قیمت تمام شده:
برای تعیین قیمت تمام شده 5 مورد زیر را بایستی رعایت نمود:
- هزینه های ثابت: اقلام ثابت تعهد شده، اقلام ثابت اختیاری.
- هزینه های متغییر: مواد مستقیم، دستمزد مستقیم، سربار ساخت، هزینه توزیع، هزینه تشکیلاتی.
- هزینه های مختلط
- هزینه های نیمه متغیر
- هزینه های نیمه ثابت
نحوه محاسبه بهای تمام شده در شرکت های خدماتی:
بهای تمام شده در شرکت های خدماتی شامل دستمزد و هزینه های سربار می شود که برای محاسبه آن می توان اقلام بهای تمام شده را بین خدمات در دست اقدام تسهیم کرد که به دو روش زیر صورت می گیرد:
- روش هزینه یابی سفارش کار
- روش هزینه یابی مرحله ای
فرمول بهای تمام شده:
برخی از فرمول های محاسبه بهای تمام شده کالا:
- خرید خالص = خرید طی دوره + اضافات خرید – ( برگشت از خرید + تخفیفات درصدی خرید + کسورات خرید )
- موجودی کالای آماده برای فروش = موجودی کالای اول دوره + خرید خالص
- بهای تمام شده کالای فروش رفته = موجودی کالای آماده برای فروش – موجودی کالای پایان دوره
- موجودی کالای پایان دوره = موجودی های قابل شمارش کالا در انبار ها * بهای هر کالا
سیستم های سنتی محاسبه بهای تمام شده:
برای محاسبه بهای تمام شده کالای تولیدی، سیستم های سنتی نیز وجود دارند که معمولا به منظور تخصیص هزینه سربار، از هزینه (ساعت) کار مستقیم به عنوان مبنای تخصیص در آن استفاده می گردد. اما لازم به ذکر است که امروزه حداکثر 15 درصد هزینه کار مستقیم می باشد و در مقابل، هزینه های سربار بیش از 50 درصد را به خود اختصاص داده اند. در سیستم های سنتی هزینه یابی، فرآیند های زیر محاسبه می شوند:
- اختصاص مواد مستقیم و دستمزد مستقیم به محصول یا خدمت
- تخصیص هزینه های سربار به محصول یا خدمت بر مبنای نرخ جذب معین
- محاسبه بهای تمام شده محصول یا خدمت
مشکلات سیستم سنتی هزینه یابی:
- بی اهمیت شدن هزینه کار مستقیم
- پاسخ گوی جریان تولید پیچیده و غیر معمول نیست.
- عدم توانایی ارائه اطلاعات صحیح و واقعی در مورد بهای تمام شده کالا و میزان سود آوری
- با استفاده از یک مبنای تخصیص نمی توان به تمام روابط بین هزینه ها دست یافت.
- نحوه تخصیص هزینه سربار به هر اندازه که باشد اهمیت و جایگاهی ندارد.
- برای رفع این مشکلات، معمولا از روش ABC استفاده می شود.
مفهوم ABC:
هزینه یابی بر مبنای فعالیت (Activity Based Costing) به نوعی مدل جدید برای هزینه یابی گفته می شود که در آن، تمرکز روی هزینه های غیرمستقیم سازمانی قرار دارد که بر خلاف روش های مرسوم که بیشتر روی هزینه های مستقیم متمرکز شده اند، عمل می کند.
روش ABC با بررسی فعالیت هایی که به صورت مستقیم در فرآیند های عملیاتی تاثیر می گذارند، به ارائه اطلاعات دقیق بهای تمام شده کالا یا محصول می پردازد و با تکیه بر تجزیه و تحلیل هزینه ها در هر فعالیتی، به سود آوری سازمان یاری می رساند.
شیوه پیاده سازی ABC:
- شناسایی هزینه ها
- شناسایی خروجی ها
- شناسایی فعالیت ها
- تخصیص منابع و ایجاد مخازن هزینه
- تخصیص هزینه فعالیت ها به خروجی ها
- تحلیل و گزارش گیری بهای تمام شده
مزایای استفاده از ABC:
استفاده از روش ABC دارای مزیت های زیادی برای سازمان می باشد که در ادامه به 6 مورد از آنها اشاره شده است:
- امکان وجود کنترل هزینه ها
- ارزیابی صحیح تر از عملیات مالی
- تصمیم گیری در خصوص برون سپاری فعالیت ها
- شناسایی فعالیت های هزینه زا و کم ارزش
- کنترل عملیات و برنامه ریزی درست، صحیح و دقیق مدیریتی
- تعیین بهای تمام شده و قیمت گذاری محصولات به طور منطقی و دقیق
پرسش و پاسخ متداول در مورد محاسبه بهای تمام شده کالای تولیدی:
توسعه و فن آوری در کسب و کار باعث به وجود آمدن چه چیزی شده است؟
توسعه و فن آوری امروزی باعث شکل گیری کسب و کارهای زیاد و متنوعی شده است و به دنبال آن رقابت به وجود آمده است و هدف آن ها هم، فروش کالا و خدمات خود و کسب سود می باشد.
بهای تمام شده کالاهای تولیدی به چه چیزهایی می گویند؟
بهای تمام شده کالا های تولید شده در واقع، هزینه های مواد مصرفی، هزینه های مستقیم نیروی کار و …. می باشد که به وسیله سازمان و یا شرکت برای تولید کالا مصرف شده است.
هزینه ها به چند دسته تقسیم می شوند؟
هزینه ها به دو دسته یکی هزینه های مستقیم و دیگری هزینه ای غیر مستقیم تقسیم می شوند. هزینه های مستقیم، همان هزینه ای قابل بررسی می باشد که به صورت مستقیم برای تولید مصرف می شود. هزینه های غیر مستقیم، هزینه های توزیع، فروش، بازاریابی و … می باشد که قابل محاسبه شدن نمی باشند.
مزیت های حسابداری صنعتی چیست؟
حسابداری آنلاین صنعتی باعث به وجود آمدن کنترل بر روی هزینه های تولید، کاهش هزینه های سازمانی، افزایش بهره وری و بالا رفتن انگیزه پرسنل می شود.
هزینه یابی چیست؟
هزینه یابی در واقع، طبقه بندی و توزیع درست هزینه های می باشد که برای مشخص شدن ارزش تمام شدن محصولات و خدمات مورد استفاده قرار می گیرد.
هزینه یابی شامل چه مواردی می باشد؟
هزینه یابی شامل: مشخص شدن بهای تمام شده ساخت یک محصول، بهای تمام شده ارائه یک خدمات و مشخص شدن یک روش برای مدیریت هزینه ها می باشد.
چه مواردی برای بهای تمام شده یک کالا در نظر گرفته می شود؟
برای مشخص شدن بهای تمام شده یک کالا پنج مورد را باید رعایت کنید: هزینه ای ثابت: شامل هزینه ای ثابت تعهد شده و ثابت اختیاری می باشد. هزینه های متغیر: شامل مواد مستقیم، دستمزد مستقیم، سربار ساخت، هزینه توزیع و هزینه تشکیلاتی می باشد. دیگر هزینه ها شامل هزینه های مختلط، نیمه متغیر و نیمه ثابت می باشد.
روش محاسبه بهای تمام شده شرکت ها خدماتی به چه صورت می باشد؟
بهای تمام شده در این شرکت ها به وسیله توزیع دستمزد و هزینه های سربار به دست می آورند و با دو روش هزینه یابی سفارش کالا و هزینه یابی مرحله ای محاسبه می کنند.
سیستم های سنتی بهای تمام شده به چه صورت می باشد؟
در این سیستم برای به دست آمدن بهای تمام شده کالا، از روش تخصیص هزینه های سربار، از هزینه ساعت کار مستقیم به عنوان مبنای تخصیص استفاده می کنند و به روش فرایند های زیر به دست می آورند: اختصاص مواد مستقیم و دستمزد مستقیم به محصول و یا خدمات، اختصاص هزینه های سربار به محصول با خدمات بر اساس نرخ جذب معین و محاسبه بهای تمام شده محصول و یا خدمات
مشکلات محاسبه بهای تمام شده به صورت سنتی چیست؟
استفاده ار این روش باعث بی اهمیت شدن هزینه کار مستقیم، عدم توانایی ارائه اطلاعات درست برای بهای تمام شده کالا و مقدار سود، عدم دستیابی به تخصیص روابط بین هزینه ها و عدم اهمیت برای هزینه های سربار می شود.
روش ABC برای دستیابی به هزینه ها چه روشی می باشد؟
این روش مدلی جدید برای هزینه یابی می باشد و بر خلاف روش های مرسوم تمرکز بر روی هزینه های مستقیم، روی هزینه های غیر مستقیم سازمانی تمرکز دارد. در این روش به وسیله تکیه بر تجزیه و تحلیل هزینه ها به روش شناسایی هزینه ها، شناسایی خروجی ها، شناسایی فعالیت ها، تخصیص منابع و ایجاد مخازن هزینه ها، تخصیص هزینه فعالیت ها به خروجی ها و تحلیل و گزارشگیری بهای تمام شده در هر فعالیت، سود آن مشخص می شود.
مزیت های استفاده از روش ABC چیست؟
برای سازمان ها استفاده از این روش مزیت های زیادی را به همراه دارد که ذیل به آن ها اشاره می کنیم: به وجود آمد شرایطی برای کنترل هزینه ها، ارزیابی بهتر از عملیات مالی، تصمیم گیری برای برون سپاری هزینه ها، شناخت فعالیت های هزینه دار با ارزش پایین، برنامه ریزی درست، صحیح و دقیق برای کنترل عملیات، قیمت گذاری و تعیین بهای تمام شده محصولات به صورت دقیق و منطقی
