پولشویی در واقع مالی است که فرد از کارهای غیر قانونی مانند کلاهبرداری، قاچاق کالا و یا مواد مخدر و … بدست می آورد و باید برای پنهان کردن منشاء این مال بدست آمده دست به پولشویی بزند.
در این راستا فرد پولی را که بدست می آورد، پول کثیفی می باشد و با قانون کشور مغایرت دارد و فرد اقدام به تمیز کردن پول می کند، به این فرایند، پولشویی می گویند. در این جریان پول به ثروتی تمیز تبدیل می شود و منشاء اصلی بدست آوردن آن هم پنهان می شود.
در این جریان تا جایی که ممکن است، عملیات به وسیله شخصی که در جریان بدست آوردن پول از راه خلاف دخالتی نداشته است، انجام می شود. حتی ممکن است که افراد در انجام این کار با هم تبانی کرده باشند.
یکی دیگر از دلایل توجه به پولشویی، تحریم های اقتصادی و فشار اعمال سیاسی می باشد و باعث شده است که یک سری از افراد در جامعه اقدام به پولشویی این درآمد بدست آمده بکنند. در کشورهای دیگر هم این عملیات پولشویی وجود دارد. در واقع این ثروت بدست آمده در قسمتی از کشور نامشروع و خلاف و در قسمتی دیگر مشروع و درست می باشد.
پولشویی در کشور جرم محسوب می شود و به جرم اصلی قاچاق، اختلاس و … مربوط می باشد، زیرا موجب اختلال در نظام اقتصادی جامعه می شود و نتایج بسیار بدی برای جامعه به همراه دارد.
علت پولشویی:
هر زمان که شخصی از راه غیر قانونی پول نا مشروع و خلاف بدست بیاورد، بنا بر دو دلیل اقدام به پولشویی می کند. یکی اینکه، این پول و ثروت بدست آمده باید از لحاظ قانونی به پول و ثروت بدست آمده از راه های درست تبدیل شود و دیگر اینکه برای فرار از مالیات اقدام به پولشویی می کنند.
این افراد از راه ها و روش های غیر قانونی مانند قاچاق اسلحه، اختلاس، رشوه و … که در بالا هم گفته شد ثروت زیادی بدست می آورند و باید به ماموران قانون ثابت کنند که ثروت بدست آمده از راه های مشروع بوده است، به همین دلیل برای دور زدن قانون و ماموران آن اقدام به تبدیل این ثروت به ثروت بدست آمده از راه های مشروع می کنند.
علت نامگذاری این عملیات به پولشویی این است که پول بدست آمده از راه نامشروع، به وسیله سرمایه گذاری در راه مشروع اصطلاحا شسته می شود و به پول مشروع تبدیل می شود. مجرمان برای پنهان کردن ثروت اولیه اقدام به کارها و سرمایه گذاری در کارهای مشروع می کنند و با این کار منشاء اصلی و اولیه بدست آوردن سرمایه مشخص نمی شود.
مراحل پولشویی:
پولشویی به وسیله مجرمان این کار در سه مرحله انجام می شود:
- در این مرحله پول بدست آمده از راه های خلاف و نامشروع را به وسیله شخصی که به آن کارگزار یا کاریاب می گویند وارد سیستم های مالی و بانکی کشور می کنند، یا اینکه این پول نا مشروع را به خارج از کشور منتقل می کنند و با آن کالاهای با ارزش خریداری می کنند و یا در بانک ها سرمایه گذاری می کنند.
- برای پنهان کردن مبداء و منشاء این پول بعد از داخل شدن به سیتم مالی و بانکی کشور، آن را به وسیله تراکنش های مختلف به حساب های دیگر منتقل می کنند. در سیتم پولشویی به جابجایی این پول به حساب های دیگر، لایه بندی می گویند.
- در این مرحله ثروت بدست آمده مشروع نشان داده می شود و با فعالیت و سرمایه گذاری تجاری و قانونی وارد چرخه اقتصادی کشور می کنند.
مدیریت درست نکردن امور مالی شرکت ها موجب فساد های زیادی می شود که با استفاده از نرم افزار حسابداری، فروش آنلاین و… تا حد زیادی می توان این امور را به درستی مدیریت کرد.
روش‌های پولشویی:
مراحل پولشویی که در بالا ذکر شده به وسیله این ورش ها اجرا می شود:
یک سری فعالیتهای خدماتی در جامعه وجود دارد، که نیاز چندانی به خرید مواد اولیه و یا خرید کالاهای واسطه ندارد. این فعالیت ها جایگاه بسیار مناسب و مطلوبی برای پولشویی می باشند. از این بستر های مناسب می توان به کازینو، کلاپ های شبانه و بارها برای کشورهای دیگر، آرایشگاه ها، کارواش، پارکینگ های طبقاتی و دیگر فعالیت های مناسب انجام پولشویی اشاره کرد.
راه دیگری هم انجام پولشویی وجود دارد و آن هم راه اندازی موسسات خیریه و یا حراجی های هنری، فعالیت های ورزشی و شریک شدن با سهام داران بانکی و موسسات مالی می باشد. در این روش ها و سرمایه گذاری ها پول کثیف بدست آمده را وارد اقتصاد کشور می کنند و با دیگر سهامدارن شریک می شوند.
انواع پولشویی دارای روش های مختلفی می باشد که در ذیل توضیح می دهیم:
سهام بندی:
در روش سهام بندی ثروت بدست آمده، برای از بردن شک قانونی به قسمت های کمتری و کوچکتری برای خرید حواله، اوراق و یا .. تقسیم می شود. در این تقسیم بندی، شکل واقعی پول تغییر می کند و به سهام، اوراق و یا طلا تبدیل می شود و به این وسیله این ثروت کثیف و خلاف وارد اقتصاد کشور می شود.
قاچاق فله ای پول نقد:
در این روش پول بدست آمده به صورت نقد به یک واحد قدرتمند دیگری مانند بانک ها و موسسات مالی وارد می شود. در این روش پول به صورت نقدی به بانک تزریق می شود و قسمت عمده ای از سهام بانک خریداری می شود. پول به این صورت وارد چرخه اقتصادی کشور می شود.
معاملات پولی متمرکز:
در این روش صاحب پول کثیف، معامله بزرگی انجام می دهد و در این معامله، قسمت زیادی از پول بدست آمده را به صورت نقدی دریافت می کند و همراه با پول کثیفش به حساب هایش واریز می کند. در این روش هر دو پول با هم تجمیع می شود و می توانند ادعا کنند که این پول از راه کسب و کار درست بدست آمده است. کارهای خدماتی، جای بسیار مناسبی برای این نوع پولشویی می باشد، زیرا این کارهای خدماتی دارای هزینه و درآمدهای بسیار متغیری می باشند و تشخیص درآمد درست بسیار دشوار می باشد.
تجارتی مبتنی بر پولشویی:
در این روش شرکتهایی به وسیله صاحبان پول کثیف تاسیس می شوند و در این شرکت مالکان واقعی پنهان می شوند و به وسیله فاکتورهای که ارزش بیشتر و یا کمتر دارند، پول بدست آمده پنهان می شود. یک نمونه از این شرکت ها می توان به شرکت های بزرگ وسایل نقلیه اشاره کرد.
انواع پول‌های غیر قانونی و نامشروع:
پول های کثیف که از کارهای غیر قانونی در جامعه بدست می آید به انواع ذیل تقسیم می شود:
پول کثیف یا آغشته به خون:
به پول هایی که از راه قاچاق مواد مخدر، قاچاق انسان، اقدامات تروریستی و … بدست می آید می گویند.
پول سیاه:
به پول هایی که ار راه قاچاق کالا و شرکت در معاملات پر سود دولتی بدست می آید می گویند.
پول خاکستری:
درآمدی که از راه کارهای تولیدی که دولت در آن نظارتی ندارد، بدست می آید نیز می گویند. پولشویی این پول ها بیشتر برای فرار از مالیات می باشد.
دلیل مبارزه با پولشویی:
دلیل مبارزه با پولشویی ایجاد یک فضای نا امن برای فعالیت این مجرمان اقتصادی و کم شدن این رفتارهای خلاف و تبهکارانه از مهمترین دلایل مبارزه با این پولشویی می باشد. در مبارزه با پولشویی شبکه های فحشاء و اختلاس مشخص می شود و برای از بین بردن آن ها اقدامات لازم در نظر گرفته می شود.
مشخص شدن قانون تدوین شده برای از بین بردن این جرم بسیار لازم و ضروری می باشد، زیرا پول های کثیف بدست آمده از راه های خلاف، ظاهرا تمیز می شود و وارد اقتصاد کشور می شود.
تأثیر پولشویی بر اقتصاد:
پولشویی در کشور جرم مالی محسوب می شود و تاثیرات زیان باری را در رشد و توسعه اقتصاد کشور به جا می گذارد و اقتصاد را دچار اختلال می کند. در ذیل به تعدادی از تاثیرات منفی پولشویی در جامعه اشاره می کنیم:
- سرمایه و این پول و ثروت کثیف بدست آمده به صورت غیر قانونی از کشور خارج می شود.
- با توجه به تجمیع پول در جایگاه دیگر، بهره وری و قرار گرفتن در قسمت واقعی و درست آن، بسیار کاهش می یابد.
- به دلیل خارج شدن پول و یا سرمایه گذاری در جایگاه دیگر، بخش خصوصی در جامعه دچار ورشکستگی می شود.
- بازار مالی اقتصادی کشور از بین می رود.
- با توجه به سرمایه گذاری های نا عادلانه تقاضای پول و نرخ سالانه تولید ناخالص ملی کم می شود.
- پول شویی باعث تقسیم ناعادلانه درآمد در جامعه و اقتصاد می شود.
- با توجه به اینکه برای پولشویی باید یک سری سرمایه گذاری های انجام شود، ممکن است باعث افزایش خصوصی سازی شود.
- در این روش ناعادلانه و غیر قانونی قسمت خارجی اقتصاد نابود می شود.
- پولشویی باعث بی ثباتی نرخ ارز و بی ثباتی بهره در کشور می شود.
مجازات جرم پولشویی:
پولشویی در کشور به دلایل مختلف که ذکر شده است، جرم محسوب می شود و طبق قانون با مجرم، چه مجرم اصلی، مباشر و یا شریک برخورد می شود. در مرحله اول به محض مشخص شدن جرم اموال و عواید بدست آمده از جرم، مصادره می شود.
بعد از مشخص شدن جزم پولشویی اموالی را هم که به صورت قانونی جلوه داده شده است و آزادانه استفاده می کنند را هم مصادره می کنند. مصادره اموال موثرترین روش برای مبارزه با پولشویی می باشد. این مصادره اموال هم به وسیله حکم صادر شده توسط دادگاه به وسیله عوامل قانونی اجرا می شود.
مصادره اموال به صورتی می باشد که تا مشخص شدن جرم در دادگاه، استفاده از اموال اصلا مقدور نمی باشد. در صورت اجرای حکم ضبط اموال، علاوه بر تمام اموال بدست آمده و تمام منافع بدست آمده از این راه هم ضبط می شود. حتی اگر اموال بدست آمده به اموال دیگری تبدیل شده باشد، آن را هم مصادره می کند.
- بر اساس ماده 9 قانون مبارزه با پولشویی، مجرمین باید اصل درآمد بدست آمده از این راه را استرداد کنند و اگر این مبلغ موجود نباشد، به جزای نقدی مناسب با جرم، مرتکب می شوند و باید آن را به حساب درآمد عمومی بانک جمهوری اسلامی ایران واریز نمایند.
توجه داشته باشید که شخص حقوقی هم می تواند نام، اعتبار و حساب بانکی داشته باشد. به همین دلیل شخص حقوقی هم می تواند پولشویی کند. در صورت ارتکاب جرم پولشویی توسط شخص حقوقی، نمی توان شرکت را اعدام و یا زندانی کرد، ولی با توجه به قانون، شرکت منحل می شود و از فعالیت آن جلوگیری می شود و نمایندگان این شرکت ها به مجازات مالی محکوم می شوند.
- بر اساس ماده 4 لایحه مبارزه با پولشویی، هرگونه ثبت اسناد در ادارات اسناد و املاک، دفاتر اسناد رسمی و شهرداری ها، عملیات بانکی در بانک ها، موسسات مالی و اعتباری و صندوق های قرض الحسنه انجام شود و مسئول این بخش های ذکر شده به صورت عمدی و با علم به دانستن اقدام به کمک و یا آسان کردن پولشویی کرده باشند، مجرم محسوب می شوند و با توجه به قانون مجازات می شوند.
پولشویی معکوس:
پولشویی معکوس به پنهان کردن یک مال و ثروت مشروعی می باشد که آن ثروت مشروع را برای کارهای خلاف و نامشروع مانند عملیات تروریستی به کار گیرند. یا اینکه این ثروت مشروع را در معاملاتی سرمایه گذاری کنند و این ثروت و سرمایه را به وسیله معاملات قانونی از کشور خارج کنند. این کار برای فرار از مالیات می شود.
